Gebrek aan visie
De nieuwe Nederlandse regering noemde het een communicatiefout, nadat ze haar plannen voor zorgpremies moest wijzigen. Het is echter waarschijnlijker dat een gebrek aan gemeenschappelijke grond en visie de echte kwestie is.
Verhoudingen
De conservatieve rechtse partij en de socialistische partij leken in ongekend korte tijd een coalitie te kunnen vormen. Beide partijen werden geprezen om hun drive en urgentie. Na bijna twee jaar van extreemrechtse politiek, die zeer onsuccesvol bleek te zijn, werd een dergelijke prestatie zeer toegejuicht. Maar beide partijen kwamen terecht in de oude gemeenschappelijke valkuil van snelheid voor kwaliteit.
De twee politieke partijen speelden min of meer het ruilspel. Beleidskwesties uitwisselen en de consequenties accepteren, ook al zou dat betekenen dat een van de partijen een grote verkiezingskwestie moet inleveren. Inkomensnivellering werd dus het modewoord voor de socialistische partij, net zoals de conservatieve rechtse partij haar verlies accepteerde.
Een groot verlies omdat het de fundamenten van deze partij raakt. De volgers en leden hadden een andere kijk op deze afweging. Ze verwierpen het luid. Als gevolg hiervan moest het nieuwe regeerakkoord teruggebracht worden naar de tekentafel. Beide partijleiders verliezen hun morele autoriteit voordat de coalitie daadwerkelijk van start ging.
Bij dergelijke fouten is slechte communicatie slechts een deel van het probleem. Hieruit blijkt dat beide partijen de gevolgen van hun overeenkomst niet zorgvuldig hebben beoordeeld. Bij eerdere gelegenheden namen coalitiepartijen altijd de tijd om hun voorlopige bevindingen te analyseren en de resultaten te toetsen aan hun partij en volgers.
Een dergelijk proces leidt tot een versleten overeenkomst en voorkomt ongewenste verrassingen wanneer de definitieve overeenkomst wordt gepresenteerd. Door voorlopige resultaten te onderzoeken, kan er een gemeenschappelijke basis tussen partijen worden gevonden. Het stelt volgers in staat om van tevoren hun bezwaren kenbaar te maken en zo aan te geven wat de grenzen van de overeenkomsten zijn. Omdat het van beide kanten werkt, komen beide partijen langzaam dichter bij elkaar en worden ze min of meer gedwongen om een gemeenschappelijke basis te vinden.
Visie
Een visie opbouwen brengt zo’n vergelijkbare manier van werken met zich mee. Het creëren en ontwikkelen van een visie gaat niet over rijden en handelen, maar diep in de grot van fundamentele zaken gaan en die vinden die partijen delen. Bovenop die gemeenschappelijke basis en visie kunnen partijen werken aan een overeenkomst die bij beide partijen past en die beide partijen consensuspolitieke banden waren.
Het is duidelijk dat de huidige Nederlandse regering zo’n fundamenteel niet heeft. Het is als twee managers van verschillende afdelingen die het erover eens zijn dat ze elkaar nodig hebben, zonder te weten waarom. Als gevolg hiervan komen ze overeen om elkaar niet tegen te werken en accepteren ze dat ze het misschien oneens zijn over kwesties. Maar aangezien die meningsverschillen voortkomen uit een fundamenteel andere kijk, kan dit alleen leiden tot een plotselinge ineenstorting van de huidige regering. De kans dat deze regering vier jaar blijft bestaan is twijfelachtig. Het is niet voor het eerst dat een gebrek aan een gedeelde visie leidt tot een voortijdige ineenstorting van zowel overheden als organisaties.
Gerelateerde artikelen
New Dutch government reopens coalition negotiations (news.terra.com)