Geen banenplan maar innovatieplan

Minister Ascher wil 600 miljoen beschikbaar stellen voor een banenplan. Onderzoeken naar voorgaande banenplannen tonen echter aan dat soort plannen amper werken. Innovatieve ontwikkelingen steunen blijken wel goed te werken.

Banenplan
Banenplannen ontstaan elke keer bij oplopende werkeloosheid, die politici er toe aanzetten om daadkracht te tonen. Een soort aflaat voor falend financieel economisch beleid. Maar onderzoek naar de vele plannen, zowel op landelijk als lokaal niveau, laat zien dat het maar weinig helpt.

In 2012 is Arnhem begonnen met een banenplan om langdurig werkelozen aan de slag te krijgen. In vier jaar tijd wil Arnhem 1100 mensen met een bijstandsuitkering aan een baan helpen. Na een vol jaar van hard werken, telt Arnhem 366 meer bijstandsgerechtigden dan aan het begin van het project. Het aantal gerealiseerde banen kon niet worden vastgesteld.
In Drenthe is door de provincie het 2000-banenplan actief. Ecorys en Professor Paul Elhorst van de Universiteit van Groningen hebben een tussentijdse evaluatie gedaan naar het banenplan.

“De onderzoekers concluderen dat het rendement van het instrument laag is. ln een optimaal werkende arbeidsmarkt is er sprake van een sterk elastische vraag naar arbeid. Er treden echter allerlei marktimperfecties op, waardoor het effect van de loonkostensubsidie afneemt. Praktijkonderzoek naar vergelijkbare maatregelen toont aan dat het aandeel additioneel gecreëerde banen grofweg schommelt rond de 25%. ln dit geval gaat het niet om 2.000 maar om maximaal 500 banen. Oorzaak ligt voor een deel in dead weight loss en verdringingseffecten. Het additionele effect neemt daarnaast verder af door de koppeling aan een bestaande regeling. Bovendien betreft het hier tijdelijke banen omdat de subsidie na een jaar ophoudt.”

Innovatie
Binnen het zelfde onderzoek is ook gekeken naar het effect van subsidie op innovatieve ontwikkelingen. Met name projecten die nog in een voorloopfase zitten, blijken door Overheidssteun zich goed te ontwikkelen. Zonder additionele steun zouden de projecten op de plank blijven liggen of over een langere periode zijn gefaseerd.  Ondersteuning dient zich dus vooral te richten op innovaties die nog ver van de markt staan, maar wel een goed potentieel hebben. Door de vaak nog premature fase van het project, is er bij particuliere financiële instellingen weinig tot geen funding te verkrijgen.

In Nederland ontbreekt het de laatste jaren nogal aan effectief innovatiebeleid. De voornemens onder Balkenende zijn gestrand in goede bedoelingen. Het ontbreken van gericht overheidsbeleid  gerelateerd aan de toekomstige ontwikkeling van een bepaalde sector, is hier mede debet aan. Ook is het beleid vaak hap snap doordat werkgevers [organisaties] afhankelijk van de economische ontwikkeling, andere wensen hebben. En zo geschiedt het ook met banenplannen. Zodra de nood aan de man is, wordt het toverwoord weer van de plank gehaald. Maar feitelijk is het dan al te laat en van enig structureel gericht beleid is geen sprake.

Bron: Ecorys. Werkgelegenheidseffecten economisch beleid 2012