Overheid frustreert marktpartijen.

Ondanks mooie voornemens van overheidsinstanties om haar project markt open te stellen voor alle partijen, blijft het een gesloten cirkel waar binnen geselecteerd wordt.

Cirkels
Het verkrijgen van overheidsopdrachten is, op de verschillende bestuursniveaus, voor buitenstaanders een bijna onmogelijk te nemen hindernis. Vooral ondoorzichtige en complexe aanbestedingsprocedures blijken een effectief afweermechanisme. Alleen bedrijven die zich volledig toeleggen op overheidsopdrachten blijken het meest  succesvol. Door zich vooral te specialiseren in de procedures en verkrijgen van de juiste kruiwagens weten zij een permanente basis te realiseren.

Het effect is wel dat overheidsinstanties elke keer dezelfde bedrijven en dezelfde interim, project managers en adviseurs  inhuren. Dat is misschien wel vertrouwd voor de overheid, maar het leidt wel tot verarming en uiteindelijk stilstand als het gaat om de ontwikkeling van een overheidsorganisatie. [1]

Eisen.
Naast de al benoemde aanbestedingsprocedures zijn de aanvullende eisen een hindernis. Een van de uitsluitende gronden is recente ervaring binnen de Overheid. Nu kan het voordelig zijn om een specifieke sector te kennen, maar het is geen noodzaak. Toch wordt recente ervaring binnen de Overheid als knock-out gehanteerd.

Procesoptimalisatie.
Recentelijk had ik ingeschreven op een Overheidsopdracht met als doel het optimaliseren van bestaande processen en deze Lean te maken. Verder diende de kandidaat kennis te hebben van informatiemanagement. Gezien mijn jarenlange ervaring juist op dit terrein, leek het een prima opdracht. Bij de terugkoppeling bleek ik dus zuiver op het knock-out criterium, overheidservaring, afgewezen te zijn. Even goede vrienden, en op weg naar de volgende opportuniteit, maar merkwaardig is het wel. Te meer daar ik goede ervaring heb binnen overheidsorganisaties en andere publieke organisaties. Alleen de afgelopen 3 jaar niet in de mate als werd geëist.

Vals argument.
Het argument, kennis van de sector / bedrijf, wordt vaak gehanteerd door organisaties om veranderingen te frustreren. Het is namelijk een vals argument dat het realiseren van procesoptimalisatie, afhankelijk is van de sector of organisatie.

Procesoptimalisatie gaat vooral om gedragsverandering bij de betrokken werknemers. Het technisch optimaliseren van processen is niet wezenlijk verschillend  tussen verschillende organisaties. Absoluut kunnen er andere voorwaarden en grenzen zijn. Maar een goede consultant onderscheid zich op dit punt, door dit op de juiste manier mee te nemen in het gehele traject. Net zo goed stakeholder management, zeker in politiek gevoelige omgevingen, een voorwaarde voor succes is. Maar ook dat is niet voorbehouden aan overheidsorganisaties. Binnen grote organisaties zoals global players is dat vaak complexer en gevoeliger dan binnen menig overheidsinstantie.

Illusoire marktwerking.
Bij de huidige markt kunnen opdrachtgevers elke eis stellen die ze willen en zeker ver doorgevoerde knock-out criteria. In zekere zin is dat marktwerking. Maar marktwerking gebiedt ook een level playing field voor alle partijen. Dat is wat de Overheid, volgens haar eigen uitgesproken beleid, beoogt. Op het moment dat Overheidsinstanties knock-out criteria hanteert, die dat feitelijk niet zijn, schiet ze in haar eigen voet.

Daardoor blijft t oude cirkeltje gehandhaafd en zullen externe partijen de Overheid gaan mijden. Nieuwe, up-to-date kennis of zelfs innovatieve oplossingen, op de verschillende terreinen, blijven dan buiten bereik van de Overheid. Want de organisaties die binnen de cirkel opereren, hebben weinig incentives om de best mogelijke of meest innovatieve oplossing aan te bieden. Want elke buitenstaander met te weinig of geen overheidservaring, hoe goed de aanbieding ook is, wordt per definitie knock-out geslagen.

1 Definition of madness: to manage your business as your always have managed it, and then believing  that things mysteriously will change and improve.